De Oost en de West op de Nederlandse podia voor en tijdens de Duitse bezetting

Leeuwen, Lizzy van | Paperback / softback | 22-09-2023 | 9789044653526

Volksvreemd vermaak is een opzienbarend verhaal over het amusementsleven tijdens de Duitse bezetting. Hoe waren podiumartiesten van kleur uit Suriname en Nederlands-Indië de Duitsers én de NSB te slim af?

De vraag naar afleiding en vermaak bleek juist in de oorlog groter dan ooit. De dagelijkse werkelijkheid was somber en beknellend. Grauw en uitzichtloos. Mensen wilden wegdromen met visioenen van zonnige palmstranden. Of dansen tot ze niet meer kónden. Vooral exotisch klinkend amusement was daarom zeer in trek tussen 1940 en 1945. Podiumartiesten uit de koloniale gebiedsdelen kwamen om in het werk: Surinaamse jazzcombo’s, Javaanse dansers en danseressen, Maleise krontjongbands en Indische hawaiian-ensembles boekten volle zalen. De Duitsers wisten zich er geen raad mee. Eigenlijk konden ze de hot tunes, de sentimentele steelgitaren en de Javaanse gratie wel waarderen? Maar de NSB zag de ‘rassenschande’ met lede ogen en gebalde vuisten aan. Dat leidde tot bureaucratische veldslagen bij de bezetter én tot overlevingskunst bij de podiumartiesten van kleur. ‘Verbieden’ was nog nooit zo moeilijk?

Volksvreemd vermaak vertelt een onbekend gebleven verhaal uit de bezetting, boordevol anekdotes en illustraties. Met voorafgaand de geschiedenis van de migranten zélf: waarom kwamen zij naar Nederland?

Lizzy van Leeuwen is cultureel antropoloog en publicist, onder meer voor De Groene Amsterdammer en Vrij Nederland. Ze publiceerde eerder onder meer Ons Indisch erfgoed, De hanenbalken. Zelfmoord op het platteland en Indra, een wajangleven.

Over Ons Indisch erfgoed:

‘Uitstekend gedocumenteerd, met oog voor detail én het grote geheel, een intelligente gedachtegang en een meeslepende schrijfstijl.’

Alfred Birney

Over Indra, een wajangleven:

‘Een uitstekende biografie over een bijzondere man, waarin de schijnwerper op een interessante hoek van het culturele leven tijdens en na de oorlog wordt gezet.’

Nelleke Noordervliet