verhandeling over de bergrede [De sermone Domini in monte]

Augustinus, Aurelius | Hardback | 16-11-2004 | 9789055735792

Vertaling: Hans van Reisen en Leo Wenneker

Er is nauwelijks een bijbelgedeelte te vinden dat zoveel invloed heeft gehad als Jezus’ toespraak op de berg. De zogeheten bergrede (Matteüs 5-7) geniet zowel binnen als buiten de christelijke geloofsgemeenschappen groot gezag. In de loop van de eeuwen is deze toespraak telkens opnieuw inspiratiebron geweest voor bewonderenswaardige praktijken. En zij is tot op de dag van vandaag veelvuldig van commentaar voorzien.

Een van de oudste en meest invloedrijke commentaren op de bergrede is De sermone Domini in monte van Augustinus (354-430). Deze verhandeling werd voltooid vóór het jaar 396. Augustinus was toen nog geen bisschop en hoefde nog niet zo dikwijls te preken. In dit werk ontwaart men soms al enkele pastorale karaktertrekken van de dan nog jonge priester in Hippo Regius. Augustinus beoogde met deze verhandeling zijn lezers en hoorders te helpen de evangelietekst zo ter harte te nemen dat zij zouden gaan leven als verstandige mensen die hun huis op de rots bouwen. Het is opmerkelijk dat zoveel passages in dit commentaar uit het einde van de vierde eeuw in het begin van de eenentwintigste eeuw nog altijd actuele betekenis bezitten. Dit boek bevat de eerste volledige Nederlandse vertaling.

‘De Bergrede (Mattheüs 5 t/m 7) behoort tot de bekendste gedeelten uit de Bijbel. Eén van de oudste en meest invloedrijke commentaren op de Bergrede is De sermone Domini in monte van Augustinus. Augustinus heeft bij zijn uitleg van de Bergrede gebruik gemaakt van het commentaar van Ambrosius op het evangelie van Lukas. Daarnaast vinden we ook opvattingen van de Griekse kerkvader Gregorius van Nyssa terug. Bij uitgeverij Damon verscheen voor het eerst een volledige Nederlandse vertaling van dit werk. Deze vertaling kwam tot stand onder supervisie van het Augustijns Instituut te Eindhoven en is het werk van Leo Wenneker en Hans van Reisen. In het feit dat de auteurs bijbelteksten veelal in de Willibrord-vertaling weergeven blijkt dat zij van rooms-katholieke huize zijn. Augustinus zelf citeerde of de Vulgatha of oudere Latijnse vertaling; vertalingen die vaak aanmerkelijk van de Hebreeuwse of Griekse grondtekst verschilden. Augustinus schreef dit werk nog voordat hij bisschop was. Uit dit commentaar blijkt zijn diepe begeerte dat mensen als een wijze bouwer een levenshuis op de rots bouwen. Dat maakt de blijvende actualiteit van dit werk duidelijk.’
Ds. P. de Vries, Gezinsgids, januari 2006

Uitgave in samenwerking met het Augustijns Instituut:
Augustijnendreef 15
NL – 5611 CS Eindhoven
www.augustijnsinstituut.nl