Sanders, Jaap | Paperback / softback | 24-11-2024 | 9789049024321

“Adje Cohen: een leven in verzet” vertelt het levensverhaal van een van de markantste figuren van Joods Nederland in de twintigste eeuw. In 1933 verhuist Cohen, zoon van een poelier, op 23-jarige leeftijd van Hamburg naar Rotterdam. Zeggen dat Cohen lef had is een grof understatement. Na de Duitse inval was hij actief in het gewapend verzet tot de risico’s zo groot werden dat hij wel moest onderduiken. Omdat Cohen zijn jeugd in Hamburg had doorgebracht was Duits zijn moedertaal. Zodoende kon hij zich als Duitser voordoen. In die hoedanigheid presteerde hij het tot diep in 1943 restaurants te frequenteren, een Duitse krant onder de arm om het plaatje compleet te maken. In Rotterdam distribueerde hij eten aan ondergedoken lotgenoten en hield gebedsdiensten in een schuilsjoel.

Zodra de bevrijding in zicht kwam zette Cohen zich in voor de wederopbouw van het orthodox Joodse leven in Nederland. Hij stond aan de wieg van het Cheider in Amsterdam, de school op strikt orthodox Joodse grondslag. Cohen zorgde ook op creatieve wijze voor een groot deel van de benodigde financiering, waarbij hij banden aanging met onderwereldfiguren die de Joodse gemeenschap een warm hart toedroegen. Zo wist hij op wereldse plekken als Casa Rosso en Yab Yum ongekend grote bedragen binnen te halen.

Dit wonderlijke verhaal heeft Jaap Sanders, die jarenlang als Cohens rechterhand functioneerde, te boek gesteld. Hij doet minutieus verslag van de modus operandi van Cohen die voor de goede zaak door roeien en ruiten ging. Daarbij oogstte Cohen veel bewondering maar hij kreeg ook veel kritiek te verduren door zijn onorthodoxe aanpak.

Sanders ondersteunde Cohen in de laatste jaren van zijn leven bij diens streven Joden van buiten de landsgrenzen de helpende hand te bieden. Joodse kinderen werden uit de radioactief besmette omgeving van Tsjernobyl geëvacueerd en ook stond Cohen Joden bij die het antisemitische regime van de Iraanse ayatollahs ontvluchtten.

Deze biografie leest als een avonturenroman, alleen alles is waar gebeurd. Het is het verhaal van een unieke held: Cohen, Adje Cohen.