Indische Nederlanders in oorlogstijd 1942-1949

Agt, B. van | Paperback / softback | 01-09-2009

Op 15 augustus wordt, ook in Nederland, de capitulatie van Japan in 1945 herdacht. Maar weten we wel welke geschiedenis precies herdacht wordt? Weten we bijvoorbeeld dat tijdens de Japanse bezetting de meerderheid van de Nederlanders in Nederlands-Indië niet geïnterneerd was? Bij Stichting Tong Tong verscheen ‘Het Verborgen Verhaal; Indische Nederlanders in oorlogstijd 1942-1949’, dat meer over deze onbekende feiten vertelt. Een belangrijk boek, want zoals NIOD-directeur Marjan Schwegman in het voorwoord kort en bondig stelt: “Ervaringen kunnen pas geschiedenis worden als zij gedeeld worden met anderen.”

De geschiedenis van Nederlands-Indië kent nog vele verborgen verhalen. Een ervan wordt verteld in het boek ‘Het Verborgen Verhaal; Indische Nederlanders in oorlogstijd 1942-1949’. Want in tegenstelling tot de heersende opvatting was tijdens de Japanse bezetting de meerderheid van de Nederlanders in Nederlands-Indië niet geïnterneerd. Vooral vrouwen en kinderen van Indo-Europese afkomst bleven buiten het kamp.
Deze ‘buitenkampers’ stonden in een onmogelijke spagaat: de Japanse bezetter wilde dat zij zich als ‘mede-Aziaat’ achter het Japanse ideaal zouden scharen, maar de meeste Indo-Europeanen wilden geen Indonesiër worden. Deze Indische Nederlanders wilden trouw blijven aan de Nederlandse Kroon. Uiteindelijk werden steeds meer Indo-Europeanen geïnterneerd omdat zij weigerden loyaliteitsverklaringen te tekenen.
Dit boek vertelt de goeddeels onbekende geschiedenis van de buitenkampers tijdens de oorlog in Indië en de bersiap die daarop volgde. Het is een vervolg op de expositie ‘Het Verborgen Verhaal’ die in 1995 en 1996 te zien was op de Pasar Malam Besar (nu Tong Tong Fair) in Den Haag, en daartussen elders in het land. Het boek bundelt de vele, vaak zeer persoonlijke en ontroerende, getuigenissen die bezoekers achterlieten na het zien van de tentoonstelling.