Het geval Nederland

Nooteboom, Bart | Paperback / softback | 14-12-2022 | 9789464628913

De politiek is onmachtig de huidige crises op te lossen. Waar komt het politieke onvermogen vandaan, en wat kan er tegen gedaan worden?

Ik geef drie bronnen: een te ver gaande complexiteit van regels, deels door excessieve controle op misbruik, uit argwaan tegen de burger. Ten tweede een drang tot maatwerk, die dan weer ervaren wordt als onrechtvaardig en ondoorzichtig, en dat leidt weer to eisen van compensatie. Ten derde de perverse cultuur van een egoïstische drang tot consumptie, ontspanning, manifestatie en risicomijding, bij burgers en politiek. Grote maatregelen stuiten op verzet van de ene of de andere belangengroep, en verwateren.

De complexiteit van regels kan theoretisch verminderd worden door minder regels en versimpeling ervan, ook al leidt dat tot meer misbruik. De cultuur heeft diepe wortels, en is niet gemakkelijk te veranderen. Dat vergt betere opvoeding, en onderwijs dat meer gericht is op wederkerigheid met anderen, en meer oog heeft voor bijdragen aan de gezamenlijkheid. Er is geen zicht op dat het gaat gebeuren.

Als er weinig gedaan kan worden tegen het onvermogen, dan glijden we naar een autoritair stelsel, hopelijk enigszins liberaal. Dat is niet noodzakelijk onderdrukkend of totalitair.