Jac. van Looy, dubbeltalent

Daane, Marco | Hardback | 20-10-2022 | 9789028213128

Hij werd beroemd met de klassieker over een weesjongen: Jaapje. Decennialang wisten lezers van dat boek niet of nauwelijks dat de schrijver eigenlijk schilder was. Jac. van Looy was een bijzonder dubbeltalent. Tegenwoordig geldt zijn iconische schilderij De tuin (1893) als pronkstuk van de laatnegentiende-eeuwse schilderkunst. En is juist zijn schrijverschap op de achtergrond geraakt.

Jac. van Looy (1855-1930) groeide zelf op in een Haarlems weeshuis. Dankzij weldoeners kon hij daarna een kunstopleiding volgen. Hij won de Prix de Rome en maakte vervolgens een boeiende ‘Grand Tour’ door Italië, Spanje en Marokko. Met Tachtigers als Kloos, Verwey, Witsen, Breitner en Jan Veth onderhield hij waardevolle maar gevaarlijke vriendschappen en correspondenties. Onderweg begon hij ook te schrijven. Zijn moderne proza schudde de roestige Nederlandse literatuur dooreen: realistische beschrijvingen van stierengevechten en volksfeesten, intense vertellingen, surrealistische droomscènes en de bizarre, vroeg-modernistische Wonderlijke avonturen van Zebedeus.

Monsieur le Coloriste volgt Van Looys wording en ontwikkeling als kunstenaar via talloze brieven en documenten. Onbekende feiten werpen nieuw licht op zijn werk en persoon. Zoals op zijn latere loopbaan in de kunst, toen hij ontgoocheld alleen nog privé zou hebben geschilderd. Achter de als goeiig en vraag te boek staande Van Looy blijkt een fervent spotvogel schuil te zijn gegaan. Behalve een begenadigd brievenschrijver werd hij ook een omstreden Shakespearevertaler. Zijn grote bloemenschilderijen zouden onder invloed van Monet en Van Gogh zijn ontstaan, maar brieven en persoonlijke aantekeningen ontvouwen een andere werkelijkheid. Jac. van Looy koos en volgde steeds zelf zijn weg, wat hem tot een apart staande figuur met een eigen betekenis maakt.