Een eeuw totalitarisme en fascisme

Franken, Peter | Paperback / softback | 28-02-2023 | 9789464628968

Op 29 oktober 1922 ontving Mussolini de opdracht van koning Vittorio Emanuele III om een regering te vormen. Als het fascisme in Italië tijd van leven had gehad zou volgens de fascistische jaartelling op die datum in 2022 het jaar C zijn voltooid.

De Mars op Rome ligt al een eeuw in het verleden maar soms lijkt het pas gisteren.

Democratie als regeringsvorm staat niet langer op een voetstuk en er wordt openlijk en in harde bewoordingen tegen geageerd. In dat opzicht lijken we honderd jaar terug in de tijd te gaan. De opkomst van bewegingen die naar totalitarisme streefden ging ook gepaard met populistische retoriek. Om te voorkomen dat dezelfde fouten opnieuw worden gemaakt is het maatschappelijk debat gediend met meer inhoudelijke kennis over de periode tot ongeveer 1939. Daarbij moet de nadruk liggen op de kennelijke normaliteit van het leven in vooral Duitsland en Italië zoals die door de meerderheid zal zijn ervaren. Men leefde in de toekomst en aan het optuigen van een verzorgingsstaat werd gewerkt. En kennelijk kon dat alleen worden gerealiseerd onder een krachtig autoritair regiem, niet gehinderd door een versnipperd parlement dat nauwelijks meer was dan een groep belangenverenigingen. En dat is exact de wijze waarop door populisten vandaag de dag over de parlementaire democratie wordt gesproken.

Fascisme is een onbekende en onbegrepen ideologie en het gebruik van de term fascist als een manier om iemand te diskwalificeren gaat voorbij aan de aantrekkingskracht die er ooit van uit ging. Dit boek wil in die ontbrekende kennis voorzien, als bijdrage in het voorkomen van herlevend fascisme in zijn oorspronkelijke gedaante.