Sam van Deventer (1888-1972), het echtpaar Kröller-Müller Museum en de Tweede Wereldoorlog

Dekker, Ariëtte | Hardback | 07-06-2024 | 9789044655360

Sam van Deventer (1888-1972) stelde zijn leven in dienst van het echtpaar Kröller-Müller. Hij kwam in 1908 in hun leven en zou er nooit meer uit weggaan. De twintig jaar oudere Helene bracht hem liefde voor kunst, esthetiek en de Duitse cultuur bij. Ze wisselden meer dan drieduizend brieven. Sam van Deventer was echter ook secretaris van Anton Kröller, in wiens piramidespel op de beurs hij steeds verder verstrikt raakte, met de ondergang van familiebedrijf Müller & Co tot gevolg. Hij werd tot splijtzwam tussen het echtpaar.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog stelde de Duitsgezinde Van Deventer zich uiterst meegaand op. Hij stond rijkscommissaris Arthur Seyss-Inquart toe zijn vijftigste verjaardag op jachthuis Sint-Hubertus te vieren. Roofkunst werd opgeslagen in de schuilkelder van het museum. Na afloop van de oorlog betaalde Van Deventer een hoge prijs voor zijn ‘culturele collaboratie’. Zijn trouw aan het echtpaar bleef echter altijd ongebroken.

Na de biografieën van Helene Kröller-Müller (2010) en Anton Kröller (2015) vormt dit boek de sluitsteen op de geschiedenis van de totstandkoming van het Kröller-Müller Museum en Het Nationale Park De Hoge Veluwe.

Ariëtte Dekker (1964) schreef eerder biografieën van scheepsbouwer Cornelis Verolme (2005) en havenmagnaat Anton Kröller (2015). In 2018 publiceerde zij Omstreden verleden. Museum Boijmans Van Beuningen en de Tweede Wereldoorlog.

Over Leven op krediet:

‘Met haar rijk gevulde biografie over Kröller levert Ariëtte Dekker een bijzondere bijdrage aan de kennis van grote ondernemers in de eerste decennia van de vorige eeuw.’

Menno Tamminga, NRC ?????

‘Leven op krediet schildert een fascinerend beeld van het bedrijfsleven en de financiële wereld van een eeuw geleden en laat zien dat regulering op dit terrein allesbehalve een overbodige luxe is.’

Rob Hartmans, Historisch Nieuwsblad

‘Deze biografie is stukken evenwichtiger. Dat is Dekkers verdienste.’

Paul van der Steen, Trouw