De oorsprong van ongelijkheid

Saini, Angela | Paperback / softback | 17-08-2023 | 9789025908850

‘Saini schreef een meeslepend boek voor iedereen die geïnteresseerd is in de vele veranderingen in de verhouding tussen mannen en vrouwen en die ook bereid is om ‘vaste’ waarheden los te laten.’ – NRC Handelsblad

‘Saini put uit een rijke collectie antropologische, archeologische en sociologische literatuur, waarmee ze haar thema meeslepend stoffeert’ – Trouw

‘De Britse wetenschapsjournalist Angela Saini laat in De patriarchen zien hoe en wanneer de wereld veranderde in een door mannen gedomineerd oord.’ – De Volkskrant

Voor liefhebbers van ‘Sapiens’ en ‘Het begin van alles’: een baanbrekende verkenning van onderdrukking op basis van geslacht – de oorsprong ervan, de geschiedenis, onze pogingen om het te begrijpen en onze inspanningen om het te bestrijden.

Eeuwenlang hebben samenlevingen mannelijke dominantie beschouwd als natuurlijk voor de menselijke soort. Maar hoe zou ons begrip van genderongelijkheid eruitzien als we niet zouden aannemen dat mannen altijd over vrouwen hebben geregeerd? Wat als we ongelijkheid zouden zien als iets kwetsbaarder, dat voortdurend opnieuw moest worden gemaakt en bevestigd?

In dit gedurfde en radicale boek onderzoekt prijswinnend wetenschapsjournaliste Angela Saini de wortels van wat we patriarchaat noemen, waarbij ze een complexe geschiedenis onthult van hoe het voor het eerst werd ingebed in samenlevingen en zich vanaf de prehistorie over de hele wereld verspreidde tot nu. Ze reist naar ‘s werelds vroegst bekende menselijke nederzettingen, analyseert de nieuwste onderzoeksresultaten in wetenschap en archeologie, en volgt culturele en politieke geschiedenissen van Amerika tot Azië, waarbij ze ontdekt dat:

• Rond 7.000 jaar geleden zijn er aanwijzingen dat een klein aantal machtige mannen meer kinderen kreeg dan andere mannen.
• Vanaf 5.000 jaar geleden, toen de vroegste staten begonnen uit te breiden, verschenen er in delen van Europa, Azië en het Midden-Oosten gendercodes om de belangen van machtige elites te dienen – maar op trage, gefragmenteerde wijze en altijd met weerstand.
• In samenlevingen waar vrouwen hun eigen families verlieten om bij hun echtgenoten te wonen, werden huwelijksgewoonten beïnvloed door de wijdverbreide praktijk van gevangenneming en slavernij, wat uiteindelijk leidde tot wetten die vrouwen vervreemdden van ondersteuningssystemen en hen gelijke rechten ontzegden.
• Er was enorm veel variatie in gender en macht in veel samenlevingen gedurende duizenden jaren, maar kolonialisme en rijkdom veranderden drastisch manieren van leven in Azië, Afrika en Amerika, waarbij starre patriarchale gewoonten werden verspreid en hoe mensen hun families en werk organiseerden, ondermijnden.

In de 19e en 20e eeuw begonnen filosofen, historici, antropologen en feministen actief te twijfelen aan wat patriarchaat betekende als onderdeel van de poging om de oorsprong van ongelijkheid te begrijpen. In onze tijd, ondanks de strijd tegen seksisme, misbruik en discriminatie, eindigen zelfs revolutionaire inspanningen om gelijkheid te bewerkstelligen vaak in mislukking en tegenwerking. Maar ‘De patriarchen’ is een diep hoopvol boek – een dat een veelheid aan menselijke regelingen onthult die de oude grote verhalen ondermijnen en mannelijke suprematie blootstellen als niet meer (en niet minder) dan een voortdurend verschuivend element in systemen van controle.