Droogenbroodt, Germain | Hardback | 03-07-2012 | 9789490347222

‘De mooiste Japanse haiku’s’: De betovering van Haiku’s

Haiku’s: Korte gedichten met diepe betekenis

Voor de meeste poëzieliefhebbers zijn haiku’s geen onbekend fenomeen. Deze rijmloze minigedichten, bestaande uit 3 regels van achtereenvolgens 5-7-5 lettergrepen, hebben hun wortels in Japan en genieten wereldwijde populariteit.

Een Japanse passie

In Japan, waar haiku’s oorspronkelijk vandaan komen, zijn ze uiterst geliefd. Maandelijks publiceren meer dan vijftig haikutijdschriften ongeveer tachtigduizend van deze kortgedichten, wat neerkomt op bijna een miljoen gepubliceerde minigedichten per jaar.

Westerse invloed

Ondertussen hebben ook veel Westerlingen de kunst van het schrijven van drieregelige verzen omarmd. In Vlaanderen is er zelfs een Haikucentrum dat het tijdschrift “Vuursteen” publiceert. Toch blijft de authentieke haiku, geworteld in de ZEN-poëzie, een speciale plek behouden in onze harten. In onze ogen ontbreekt in de meeste westerse haiku’s vaak het bijzondere, geraffineerde Oosterse karakter.

Een selectie van meesters

Om de essentie van de haiku te behouden, hebben we voor deze bloemlezing ervoor gekozen om enkel Japanse gedichten op te nemen. Hierbij hebben we ons gericht op de werken van de vier belangrijkste Japanse dichters. Natuurlijk erkennen we dat ook andere Japanse dichters prachtige haiku’s hebben gecreëerd, en deze zouden wellicht een plek kunnen krijgen in een toekomstige bloemlezing.

De oorsprong van de haiku

Historisch gezien worden haiku’s verondersteld te zijn ontstaan in de vroege 13e eeuw, geëvolueerd vanuit de mijika-uta of tanka, een strak gereglementeerde versvorm. De haiku is eigenlijk de “bovenstroof” van de tanka en bestaat uit 3 regels met in totaal 17 lettergrepen. Het vertalen van haiku’s vanuit het Japans naar andere talen is geen eenvoudige taak, gezien de fundamentele verschillen tussen Oosterse en Westerse talen.

Vrijheid in expressie

Hoewel de haikuvorm strikte regels kent, vinden wij dat de poëzie zelf belangrijker is dan de vorm. Daarom hebben we, zoals de meeste vertalers, in sommige gevallen de perfecte haikuvorm losgelaten om de diepere betekenis van de gedichten te behouden.

Meesters van de haiku

In deze bloemlezing willen we de lezers laten kennismaken met de meesters van de haiku:

– Arakida Moritake (1473-1549) creëerde met slechts 17 lettergrepen een indrukwekkend beeld van de vergankelijkheid van het leven.

– Matsuo Bashô (1644-1694), beschouwd als de vader van het drieregelige gedicht, benadrukte het belang van het vinden van je eigen pad in de haikukunst.

– Tanigucho Busson (1715-1783) bracht de haikuvorm nieuw leven in en was tevens een bekend schilder.

– Issa (1763-1827) schreef zowel diepgaande filosofische gedichten als humoristische verzen en worstelde met tragedie gedurende zijn leven.

– Masaoka Shiki (1867-1902) was een pionier in het moderniseren van de haikukunst en stichtte zijn eigen haikuschool, de nihon-ha.

De kunst van vertalen

Het vertalen van gedichten is altijd een uitdaging, aangezien elke taal haar eigen unieke klankkleur heeft. Bij het vertalen van Oosterse talen, en met name de haikuvorm, is een zekere mate van vrijheid vereist om de oorspronkelijke poëtische essentie te behouden. Het vertalen van de haiku’s van deze vier grootmeesters was een moedige onderneming, maar we hopen dat onze interpretaties de schoonheid van de Japanse haiku’s recht doen, zoals het fonkelen van de bergen na zonsondergang.

De mooiste haikus deel 2 is ook verschenen. Veel leesplezier met ‘De mooiste Japanse haiku’s’