Het RSV-schandaal (1983/84) en de transformatie van de democratie

Kroeze, Ronald | Hardback | 30-01-2025 | 9789024471287

Parlementaire enquêtes volgen elkaar de laatste jaren in hoog tempo op. Denk bijvoorbeeld aan de enquête naar de Groninger gaswinning of die naar fraudebestrijding en dienstverlening in reactie op de toeslagenaffaire. Regelmatig worden enquêtes geduid in termen van schandalen en gezien als voorbeelden van overheidsfalen die wijzen op achteruitgang en verval van de democratie.

Ronald Kroeze betoogt echter dat de hernieuwde aandacht voor enquêtes vooral gaat over verandering. Hij toont dit aan door terug te gaan naar de eerste van een nieuwe reeks enquêtes, die naar het dramatische faillissement van scheepsbouwconcern Rijn-Schelde-Verolme (RSV) in 1983/84. Door het RSV-debacle verdwenen duizenden banen, bleek ruim 2,5 miljard euro aan staatssteun te zijn verdampt en groeide de kritiek op de politiek. De RSV-enquête leidde tot een nieuwe kijk op de rol van de overheid in de economie, meer vraag naar controle op de regering en transparantie als goed bestuur.

Dat de RSV-enquête nog regelmatig wordt aangehaald ter lering en vermaak maakt duidelijk hoe illustratief deze episode uit de parlementaire geschiedenis is voor de transformatie van de democratie in de afgelopen decennia.

Ronald Kroeze is hoogleraar Parlementaire Geschiedenis en directeur van het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis aan de Radboud Universiteit, Nijmegen.