Hoe een joodse tiener de nazi’s overwon

Gies, Frits | Paperback / softback | 03-11-2023 | 9789462492707 |
Levertijd 5 dagen

Frits Gies is een joodse jongen van tien als de Duitsers in mei 1940 Zutphen binnenvallen. In navolging van zijn opa en vader, die al voor de oorlog Duitse joden naar het vrije westen smokkelen, gaat ook de kleine Frits in verzet tegen de nazi’s. Niet met geweld maar met slimheid. Hoe riskant dat uitpakt beschrijft Frits (87) in Bist du ein Jude – zijn fascinerende levensverhaal.

Vader Gies sluit zich in de oorlog aan bij een Haarlemse verzetsgroep en de jonge Frits staat zijn vader bij tal van operaties terzijde. Met wonderbaarlijk veel geluk en de nodige flair weten de twee meermalen aan arrestatie te ontsnappen. Ondertussen vallen er gaten in de joodse gemeenschap. Het gezin Gies, aangemerkt als gemengd gehuwd, wordt voorlopig vrijgesteld van arrestatie.

De woning van de familie herbergt in de oorlog meerdere onderduikers. Ook voor hen fungeert kleine Frits als bliksemafleider. In gezelschap van onnozele NSB-vriendjes weet hij – soms in een namaakuniform van de Hitlerjugend – de Duitsers op velerlei manieren een hak te zetten. In de winter van ’44/45 krijgt de SD hem te pakken. Voor de zoveelste keer in zijn jonge leven maakt Frits mee dat de rode draad van goed en kwaad dwars door vriend en vijand loopt.

In 1944 worden vijf Duitse soldaten enkele maanden bij het gezin ingekwartierd. Het gaat om Arnold Graf von Keyserling en diens vrienden die van het nazidom niets moeten hebben. De graaf, een achterkleinzoon van Bismarck, organiseert bij zijn eigen Wehrmacht brood en kolen voor het gezin. Vijftig jaar na de oorlog bezorgt het televisieprogramma Spoorloos van Debbie Petter en Derk Bolt een emotioneel weerzien tussen Keyserling en Frits Gies. De (dramatische) bevrijding in april ’45 beleeft Frits aan de Dortherdijk in Eefde.

Nog steeds viert Frits Gies zijn vrijheid door op scholen en op lezingen in Nederland en Duitsland zijn geschiedenis te vertellen.